صفحه اصلی انجمن پرستاری ایران

این در حالی بود که پیش از آن، پرستاران خارجی که تحصیلات خود را در کشورهای خارجی گذرانده بودند، به عنوان پرستار در ایران کار می‌کردند. در ادامه این مقاله می‌خواهیم لیست پرستاران معروف ایران را برای شما بیان کنیم. در سال ۱۳۳۷ طبق اساسنامه آموزشگاه‌های پرستاری مصوب شورای عالی فرهنگ، مقرر گردید پذیرش داوطلبان کلیه آموزشگاه‌ها با مدرک کامل متوسطه، دوره تحصیل سه سال و ارزش آن معادل لیسانس پرستاری محسوب گردد. برنامة تحصیلی مدارس عالی پرستاری با رعایت معیارهای شورای بین‌المللی پرستاران و سازمان بهداشت جهانی تنظیم و به تصویب شورای عالی فرهنگ رسید. در این برنامه علاوه بر دروس اختصاصی و فنی، دروس علوم رفتاری و اجتماعی نیز گنجانده شد. در سال ۱۳۴۴ اولین دوره آموزش چهارساله پرستاری با تأسیس انستیتو عالی پرستاری فیروزگر آغاز گردید.[۸] به دنبال آن فارغ التحصیلان سایر آموزشگاه‌ها به منظور کسب مدرک لیسانس، دورهٔ تکمیلی لیسانس را طی نمودند.

کشورهایی با نظام بهداشتی پیشرفته‌تر، مانند ایالات متحده و انگلستان، تمایل به ارائه مزایا و دستمزدهای بالاتری برای پرستاران دارند. ۱۵ میلیون تومان حقوق او، تنها هزینه اجاره خانه‌اش می‌شده و برای تامین نیازهای اولیه مجبور به کار در چند بیمارستان بوده، اما حالا مدعی است با حقوق پرستاری در آلمان می‌تواند خانه و ماشین خریداری کند و به راحتی به مسافرت برود. ساعات طولانی کار، کمبود نیرو و حقوق پایین، از عمده‌ترین مشکلات این قشر است که بعد از کرونا گویا تشدید هم شده است. اما به جز این، مشکلات اصلی پرستاران در ایران کدام‌ها هستند و چرا و با چه هدفی شاهد این حجم بالای مهاجرت در بین این قشر هستیم. وقتی اسم پرستاری در ایران به میان می‌آید، به طور ناخودآگاه به یاد روزهایی می‌افتیم که اولین مدارس و داشکده‌های پرستاری در تعدادی از شهرهای کشورمان تاسیس شدند. قطعا در آن زمان و وقتی که رشته و شغل پرستاری هنوز رشته‌ای نوپا در ایران بود، کاری بسیار سخت، طاقت فرسا و ناشناخته بود.

با تشکیل وزارت بهداشت و درمان آموزش پزشکی، در سال ۱۳۶۵ و ایجاد دانشکده‌های پرستاری و مامایی، کیفیت آموزش پرستاری توسعه فراوان یافت. به گونه‌ای که از سال ۱۳۶۵ آموزش پرستاری در جهت فلسفه جامع گرا، جامعه نگر و جامع نگر گام‌های مؤثری برداشته‌است. دکتر احمد نجاتیان رئیس کل سازمان نظام پرستاری امروز در نهمین همایش ملی سلامت معنوی اسلامی در قم شرکت کرد. همین موضوع و مهمتر اینکه حقوق قابل توجه پرداختی به پرستاران در کشورهای مختلف سبب شده تا پرستاران ایرانی علی رغم میل باطنی خود جلای وطن کرده و دست به مهاجرت بزنند. در این میان، ورود دولت سیزدهم به مسئله پرستاری، امیدهایی برای اصلاح شرایط ایجاد کرده است، اما برای تحقق واقعی این تغییرات، اقدامات جدی‌تری لازم است.

با این حال، به دلیل اجرای ناقص و عدم پرداخت به موقع، نه تنها این شرایط بهبود نیافت، بلکه کمبود نیرو، فشار بیشتری بر کادر پرستاری وارد کرد و آنان مجبور به انجام اضافه‌کاری‌های طاقت‌فرسا شدند. محمد شریفی مقدم، دبیرکل خانه پرستار، اشاره می‌کند که «پرستاری با ۱۰ سال سابقه تنها ۱۴ میلیون تومان حقوق می‌گیرد، اما اجرای صحیح تعرفه‌ها می‌توانست این رقم را دو برابر کند.» به همین ترتیب، پرستاران به شدت از حقوق پایین خود ناراضی هستند. یکی از پرستاران با تجربه طولانی در حرفه خود بیان کرده که مجموع دریافتی آن‌ها به زحمت به ۱۲ تا ۱۵ میلیون تومان می‌رسد، در حالی که اضافه‌کاری آن‌ها تنها ۲۰ تا ۲۵ هزار تومان در هر ساعت محاسبه می‌شود. در جدیدترین رتبه بندی دانشمندان ۲ درصد برتر جهان که توسط دانشگاه استنفورد منتشر شده است، نام ۲۴ استاد پرستاری ایرانی به چشم می‌خورد. این دستاورد بزرگ، افتخارآفرینی برای جامعه علمی و پژوهشی کشور، به ویژه حوزه پرستاری محسوب می‌شود.

علاوه بر این، او در راه اندازی دوره‌های کارشناسی پرستاری در دانشگاه‌های بیرجند، سبزوار و گناباد و همچنین رشته‌های کاردانی رادیوتراپی، رادیولوژی، تکنسین اتاق عمل و کارشناسی علوم آزمایشگاهی در دانشگاه علوم پزشکی مشهد نقشی کلیدی ایفا کرد. او از سال ۱۳۸۰، کلاس‌هایی را در جهت سلامت فردی و اجتماعی برای دانش‌آموزان مناطق محروم شهری و روستایی برگزار کرد تا گامی در جهت ارتقای سطح سلامت جامعه بردارد. پس از بازنشستگی در سال ۱۳۸۴، او همچنان به تدریس و پژوهش در زمینه پرستاری ادامه می‌دهد. در سال ۱۳۸۶، سازمان نظام پرستاری ایران از او به عنوان اولین پرستار مرد ایران تقدیر کرد و نام او را در تاریخ پرستاری ایران جاودانه ساخت. او نشان داد که عشق به انسان و تعهد به خدمتگزاری، مرز نمی‌شناسد و با اراده‌ای پولادین می‌توان در هر مسیری پیشگام بود.

این قانون به پرستاران امکان می‌دهد که بعد از ۲۰ سال خدمت در بخش خصوصی و ۲۵ سال خدمت در بخش دولتی بازنشسته شوند و از مزایای مشاغل سخت و زیان‌آور بهره‌مند گردند. با این حال، اجرای این قانون در بسیاری از بخش‌ها با مشکلات جدی روبرو بوده و برخی دانشگاه‌های علوم پزشکی به دلیل کمبود نیروی پرستاری، توجهی به آن ندارند. حسن‌پور به عنوان اولین پرستار مرد با تحصیلات آکادمیک، قدم به عرصه‌ای گذاشت که تا آن زمان در انحصار زنان بود. او در سپاه بهداشت بندرعباس مشغول به خدمت شد و تا سال ۱۳۴۸، مرهمی بر زخم‌های بیماران بود. حسن‌پور به دانشگاه علوم پزشکی مشهد رفت و با اشتیاق و تخصص خود، به تدریس نسل‌های آینده پرستاران پرداخت. ریاست دانشکده پرستاری و آموزشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، افتخاری دیگر در کارنامه او بود.

زنان حدود ۷۰ درصد جامعه پرستاری را تشکیل می‌دهند و به‌دلیل کمبود نیروی پرستاری، باید اضافه‌کار اجباری را تجربه‌کنند. گاهی میزان اضافه کاری آن‌ها به ۸۰ ساعت می‌رسد و نسبت پرستار به تخت در کشور حدود یک است. آبان ۱۴۰۲، محمد شریفی مقدم، دبیر‌کل خانه پرستار، از مهاجرت سالانه بالغ بر۳ هزار پرستار در سال خبر داد و گفت که کمبود پرستار در‌حال‌حاضر آن‌قدر جدی است که به‌دلیل این کمبود، بیماران جان خود را از دست می‌دهند! ایران، که با کمبود نیروی انسانی در بخش پرستاری مواجه است، در استخدام و حفظ این نیرو‌ها ناکام بوده و یا با موانع بوروکراتیک و بودجه‌ای روبه‌رو است. در حال حاضر، سالانه حدود ۸ تا ۱۰ هزار فارغ‌التحصیل پرستاری از دانشگاه‌های کشور وارد بازار کار می‌شوند، اما این تعداد به هیچ وجه کافی نیست تا به نیاز واقعی نظام سلامت ایران پاسخ دهد. در ایران این رقم به حدود ۱.۶ تا ۲ نفر در هر هزار نفر می‌رسد که نشان‌دهنده کمبود جدی نیروی پرستاری است.

این نابرابری نه تنها از نظر مالی، بلکه از نظر جایگاه اجتماعی نیز، فشار مضاعفی بر پرستاران وارد کرده و به نوعی به شکاف طبقاتی درون خود نظام سلامت دامن زده است. پرستاران با تأکید بر اینکه تمامی مطالبات آن‌ها بر اساس قوانین مصوب مجلس است، خواهان آن هستند که دولت و وزارت بهداشت به جای نادیده‌گرفتن یا تعویق این قوانین، به تعهدات خود در قبال جامعه پرستاری عمل کنند. پرستاری، به عنوان یکی از ارکان اصلی و حیاتی نظام سلامت کشور، همواره در معرض مشکلات متعددی قرار دارد که در سال‌های اخیر شدت بیشتری گرفته است. از کمبود شدید نیروی انسانی تا شرایط کاری سخت، بی‌توجهی به قوانین حمایتی و مشکلات پرداخت حقوق، تمامی این مسائل باعث شده‌اند تا شرایط شغلی پرستاران در کشور به یکی از دغدغه‌های اساسی نظام بهداشت و درمان تبدیل شود. دولت آلمان برنامه‌هایی برای جذب پرستاران مهاجر از سایر کشورها دارد که شامل آموزش زبان و کمک به زندگی در جامعه جدید می‌شود.

او چهار سال بعد یعنی در سال 1314 به عنوان اولین و بهترین پرستار ایران فارغ التحصیل شد. فاطمه توانایی پس از اتمام دوره پرستاری خود در رشت، ابتدا در بیمارستان دکتر فریم امریکایی و سپس در بیمارستان پورسینا مشغول به فعالیت شد. خدمات پرستاری او چنان مورد تشویق پزشکان ارشد آن زمان قرار گرفت که به او لقب بلبل ایرانی فلورانس دادند. پرستاری به صورت عام، از ابتدای زندگی بشر روی زمین وجود داشته، ولی پرستاری مدرن یا پرستار در منزل به شکلی که امروزه می‌بینیم سابقه زیادی در ایران ندارد. در زمان رضا شاه، دولت وزیر آموزش و پرورش آن زمان را وادار به تاسیس دانشکده پرستاری کرد.

بر اساس آمار مختلف اعلامی از سوی محمد میرزابیگی، رئیس کل سابق  سازمان نظام پرستاری روزانه ۵ تا ۶ پرستار و بر اساس آمار محمد شریفی مقدم، دبیرکل خانه پرستار، سالانه ۲۵۰۰ پرستار چمدانهای مهاجرت خود را بسته و به خارج از کشور مهاجرت می کنند. پرستاران در مناطق محروم اغلب به دلیل کمبود نیروی کار حقوق و مزایای بیشتری دریافت می‌کنند. بسته به برنامه‌های تشویقی دولت، این مزایا می‌تواند شامل افزایش حقوق پایه، پرداخت پاداش و ارائه امکاناتی مثل مسکن باشد. حضور پررنگ اساتید ایرانی در این فهرست معتبر، نشان از سطح بالای تحقیقات و پژوهش‌های انجام شده در حوزه پرستاری ایران دارد و به ارتقای جایگاه بین المللی این رشته کمک شایانی می ‌کند. حضور پررنگ اساتید ایرانی در این فهرست معتبر، نشان از سطح بالای تحقیقات و پژوهش‌های انجام شده در حوزه پرستاری ایران دارد و به ارتقای جایگاه بین ‌المللی این رشته کمک شایانی می ‌کند.

پرستاران انتظار دارند که فارغ‌التحصیلان بیشتری به بیمارستان‌ها وارد شوند تا دیگر نیازی به انجام اضافه‌کاری‌های اجباری و طاقت‌فرسا نباشد و بتوانند پس از ۲۵ سال کار، مطابق قانون بازنشسته شوند. به عنوان نمونه، کادر درمانی برخی بیمارستان‌های شیراز به طور مشروط اعتصاب خود را پایان دادند، اما به دلیل عدم رفع مشکلات تعرفه‌ها، اعتراضات دوباره در نقاطی مانند مشهد آغاز شد و در شهر‌های دیگر نیز ادامه یافت. با پایان یافتن پاندمی کرونا و فشار شدید بر پرستاران، که منجر به نارضایتی و مهاجرت بسیاری از آن‌ها شد، از پاییز ۱۴۰۰ با دستور رهبری، قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری به اجرا درآمد. این قانون قرار بود با پرداخت کارانه، بخشی از حقوق از دست رفته پرستاران را جبران کند و اختلاف بین دریافتی پزشکان و پرستاران را کاهش دهد. بسیاری از این پرستاران، به دلیل شرایط نامناسب کاری و پرداخت‌های ناکافی، ترجیح می‌دهند تا به کشور‌های دیگر مهاجرت کنند، کشور‌هایی که به پرستاران ایرانی با آغوش باز و حقوق و مزایای بهتر خوش‌آمد می‌گویند. مهاجرت پرستاران نیز در مرحله هشدار است، چنانچه رئیس کل سازمان نظام پرستاری ایران اعلام کرد که مهاجرت پرستاران از سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ دو برابر شده و عمدتاً به دلیل مشکلات معیشتی و وضعیت نابسامان استخدامی است.

در جدیدترین رتبه ‌بندی دانشمندان 2 درصد برتر جهان که توسط دانشگاه استنفورد منتشر شده است، نام 24 استاد پرستاری ایرانی به چشم می ‌خورد. پرستاران، دیگر به دنبال شغل یا وعده‌های بهبود و اصلاح وضعیت نیستند، آنها چمدان به دست آماده مهاجرت‌اند. عمان، امارات، آلمان، دانمارک یا هر کجا غیر از یکی از بیمارستان‌های ایران را ترجیح می‌دهند. آخرین آمار مهاجرت پرستاران، سالانه ۲۵۰۰ پرستار است که پیش‌بینی می‌شود سال آینده دوبرابر شود. اما آمار حداقلی هم زنگ خطر خالی شدن بیمارستان‌ها از پرستاران را به صدا درآورده است. خانم توانایی در سال 1310 در آموزشگاه پرستاری شهر رشت ثبت نام کرده و دوره پرستاری را در آن مرکز گذراند.

انجمن صنفی پرستاران در سال ۱۳۳۶ تشکیل شد و این انجمن به شورای بین‌المللی پرستاری پیوست. این سایت، با هدف ارتقای دانش پرستاران، معرفی توانمندی های آنها و نیز دسترسی آزاد عموم بویژه دانشجویان و شاغلین حرفه پرستاری و پیراپرستاری به مطالب روز و مورد نیاز علمی، راه اندازی شده است. مراقبت از پرستاران اقتصاد را تقویت می‌کند» برای روزجهانی پرستار در سال 2025 بر اهمیت توجه دولتمردان کشورها بر رفاه پرستاران تاکید کرد. جامعه پرستاری با این اهمیت کاری که به آن اشاره شد همواره نسبت به وجود برخی کاستی‌ها و کمبود‌ها در شئون کاری خود کلایه‌مند بوده است و در مواردی نیز اعتراضاتی داشته است. موفقیت این اساتید می‌تواند الهام بخش نسل جوان پژوهشگران و دانشجویان پرستاری باشد تا با تلاش و پشتکار به دستاورد‌های بزرگتری دست یابند.

به گفته دبیرکل خانه پرستار ایران، طبق استاندارد سازمان جهانی بهداشت، به ازای هر هزار نفر، حداقل سه پرستار نیاز است، این عدد در ایران سال ۲۰۱۸ معادل ۱.۶ بوده یعنی نصف استاندارد جهانی. این کمبود به معنای فشار کار بیشتر است که موجب فرسایش و خستگی پرستاران می‌شود که نه تنها جان خودشان را به خطر می‌اندازد که می‌تواند موجب مرگ بیمار نیز بشود‌. در ایران، درآمد رشته پرستاری بسته به عوامل مختلفی مانند سابقه کاری، تحصیلات و نوع بیمارستان (دولتی یا خصوصی) متفاوت است که در ادامه توضیح می‌دهیم. خیلی از افراد بعد از قبولی پرستاری به درآمد این رشته، شرایط استخدام رشته پرستاری، شرایط بازار کار، آینده شغلی و… فکر می‌کنند که سعی کردیم در ادامه به پاسخ این سوال‌ها اشاره کنیم. در همین راستا، دولت تلاش کرده است تا از طریق اصلاح فرمول محاسبه اضافه‌کاری پرستاران، میزان این پرداخت‌ها را افزایش دهد. این اصلاحات می‌تواند کمک زیادی به بهبود وضعیت مالی پرستاران کرده و شرایط کاری آن‌ها را بهبود بخشد.

درآمد پرستاران در کشورهایی با هزینه زندگی بالا، مانند انگلستان، استرالیا و سوئیس، به طور طبیعی بیشتر است تا افراد بتوانند هزینه‌های زندگی را پرداخت کنند. در ایران، تا حدود 25 سال پس از آغاز قرن بیستم، حرفه پرستاری به شکل امروزی وجود نداشت. در زمان شیوع بیماری‌های مسری و کشنده مانند وبا و طاعون، ثروتمندان از شهرها فرار می‌کردند و این تهیدستان فقیر بودند که جان خود را در راه مبارزه با بیماری از دست می‌دادند. نخستین آموزشگاه پرستاری در ایران، در سال 1925 میلادی توسط یک هیئت مذهبی خارجی در شهر تبریز و سپس در ارومیه و دیگر شهرها گشایش یافت. پرستاری حرفه‌ای در ایران برگرفته از پرستاری حرفه‌ای در کشورهای اروپایی است، اولین بار در سال ۱۲۹۴ شمسی میسیونرهای مذهبی در ارومیه مدرسه پرستاری تأسیس کردند و این شیوه بعدها به سایر شهرهای ایران نیز گسترش یافت. در سال ۱۲۹۵ آموزشگاه دیگری در تبریز با پذیرش داوطلبان دارای مدرک سوم متوسطه و به صورت دورهٔ سه ساله به تربیت پرستار مبادرت نمود.

این گزارش، از آلمان، ایتالیا، کانادا، کشور‌های حاشیه خلیج فارس مانند عمان، امارت و قطر، به عنوان محبوب‌ترین مقاصد کادر درمان نام برده است. حضور پررنگ اساتید ایرانی در این فهرست معتبر، نشان از سطح بالای تحقیقات و پژوهش‌های انجام شده در حوزه پرستاری ایران دارد و به ارتقای جایگاه بین المللی این رشته کمک شایانی می‌کند. پرستار‌ها چه در ایران و چه در دیگر کشور‌های جهان، مسئولیت مهمی در سیستم درمان دارند و به سلامت و بهبودی افراد کمک می‌کنند. این شغل پیراپزشکی علاوه بر مسئولیت‌های سنگینش به دلیل اهمیت اجتماعیی که دارد مهم و با اهمیت محسوب می‌شود. با این حال، درآمد پرستار‌ها بسته به کشور، تجربه کاری، تحصیلات و نوع محیطی که در آن مشغول به کار هستند، تفاوت‌های زیادی دارد.

یعنی هر جای دنیا در مورد پرستاری صحبت کنیم یا در مورد این شغل از دیگران سوال کنیم، در پاسخ به این ویژگی‌ها خواهیم رسید. اگر از ما بپرسند که بهترین پرستاران دنیا چه کسانی هستند، بدون اغراق می‌توانیم پرستاران کشورمان را نام ببریم. چرا که در سخت‌ترین شرایط همچون همه گیری کرونا و دیگر بیماری‌های واگیردار، برخلاف پرستاران بسیاری از کشورها، سمت خود را ترک نکردند. فداکاری و از خودگذشتگی پرستاران ایران انقدر با مهربانی‌شان ترکیب شده که جزیی از زندگی حرفه‌ای و شخصی‌شان شده است. ساعت کاری زیاد و اضافه کار اجباری، عدم پرداخت به موقع معوقات و مطالبات، عدم صحیح اجرای قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری و...

به ازای هر تخت حدود یک یا کمتر از یک پرستار وجود دارد و این آمار نشان می‌دهد که حدود ۱۰۰ هزار پرستار در کشور کم داریم. موفقیت این اساتید می ‌تواند الهام‌ بخش نسل جوان پژوهشگران و دانشجویان پرستاری باشد تا با تلاش و پشتکار به دستاوردهای بزرگتری دست یابند. به گفته او، در حالی که پرستاران حتی بخشی از وظایف پزشکان را انجام می‌دهند، از نظر حقوق و جایگاه اجتماعی در یک سطح قرار ندارند. بیمارستان ایرانیان دبی، یکی از بزرگترین مجموعه های خدماتی و درمانی ساخته شده در کشور امارات و شهر دبی است... دکتر مجید احمدی با حکم رئیس فرهنگستان علوم پزشکی به سمت مدیر روابط‌عمومی و امور بین‌الملل فرهنگستان علوم پزشکی منصوب شد.

پرستارانی که در بیمارستان‌های دولتی کار می‌کنند، معمولاً تحت قوانین وزارت بهداشت حقوق دریافت می‌کنند. طبق حقوق پرستاران در سال ۱۴۰۳، حقوق پایه یک پرستار تازه‌کار در بیمارستان‌های دولتی معمولاً به طور متوسط حدود ۱۰ تا ۱۳ میلیون تومان در ماه است. این مبلغ ممکن است با اضافه‌کاری، شیفت‌های شبانه و مزایای دیگر افزایش یابد و به عدد بیشتری برسد. اگرچه ورود دولت سیزدهم و پیگیری مطالبات پرستاران نشان از عزم جدی برای رفع مشکلات این قشر دارد، اما تا زمانی که مشکلات بنیادی نظیر کمبود نیروی انسانی و عدم اجرای صحیح قوانین حل نشوند، نمی‌توان امیدوار بود که شرایط به طور چشمگیری بهبود یابد. اجرای دقیق‌تر و به موقع قوانین همچون «قانون ارتقاء بهره‌وری»، «تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری» و «حمایت‌های مالی» می‌تواند به ارتقای شرایط کاری پرستاران کمک کند. همچنین، قانون «تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری» که در سال ۱۳۸۶ تصویب شد، پس از ۱۵ سال انتظار در سال ۱۴۰۱ به مرحله اجرا رسید، اما هنوز به طور کامل اجرایی نشده است.

در سال 1316، اولین آموزشگاه پرستاری ایرانی با مجوز وزارت فرهنگ و با ریاست دکتر جهانشاه صالح تأسیس شد. این آموزشگاه در آن زمان با مدرک دیپلم دبیرستان دانشجو می‌پذیرفت و پس از سه دوره، فارغ‌التحصیلانی را به جامعه پزشکی کشور معرفی می‌کرد. در سال 1321، اولین آموزشگاه پرستاری غیر دولتی ایران به همت شرکت ملی نفت ایران آغاز به کار کرد. در امارات متحده عربی، پرستاران به دلیل تقاضای بالا برای خدمات پزشکی و نظام بهداشتی پیشرفته، حقوق نسبتاً بالایی دریافت می‌کنند. حقوق پرستار‌ها در این کشور بستگی به تجربه، تخصص، محل کار (بیمارستان‌های دولتی یا خصوصی) و منطقه جغرافیایی دارد. در کشورهای دیگر، درآمد پرستار‌ها به مراتب بیشتر از ایران است و این تفاوت عمدتاً به دلیل اقتصاد قوی‌تر، تقاضای بالای نیروی کار و ساختارهای متفاوت نظام سلامت است.

شرایط فعلی پرستاران در ایران نشان‌دهنده یک بحران واقعی در نظام سلامت کشور است. کمبود نیروی انسانی، مشکلات مزدی و عدم اجرای دقیق قوانین به عنوان مهم‌ترین چالش‌ها، موجب فشار مضاعف بر این قشر شده است. هرچند اقدامات دولت برای رفع برخی مشکلات پرستاران امیدوارکننده است، اما برای تحقق تغییرات اساسی در این حوزه، نیاز به پیگیری‌های مستمر و برنامه‌ریزی دقیق‌تر در راستای اصلاح قوانین، جذب نیرو و بهبود شرایط کاری وجود دارد. بدون توجه جدی به این مسائل، بحران کمبود پرستار و مشکلات مالی و شغلی آن‌ها ادامه خواهد داشت و ممکن است کیفیت خدمات بهداشتی و درمانی کشور را تحت تاثیر قرار دهد. حضور پرشمار اساتید ایرانی در فهرست دانشمندان ۲ درصد برتر جهان، نشان از پتانسیل بالای علمی کشور در حوزه پرستاری دارد. این دستاورد، نتیجه تلاش‌های مستمر و شبانه روزی این اساتید و حمایت های صورت گرفته از پژوهش و نوآوری در حوزه سلامت است.

این رقم با توجه به نرخ تورم تنها می‌تواند بخشی از اجاره خانه یک خانواده دو نفره باشد. در جدول زیر می‌توانید تفاوت حقوق پرستاران در ایران با برخی کشورهای اروپایی را مشاهده کنید. اگر بخواهیم پرستاران معروف ایران را معرفی کنیم، واقعا کار بسیار دشواری خواهد بود. چرا که همه پرستاران ایران به خاطر عشق و علاقه‌ای که در انجام وظایف سنگین خود در مراقبت از بیماران نشان داده‌اند، بهترینند. به گزارش سلامت نویس، پرستاران به عنوان پیشقراولان نظام سلامت و اولین گروه درمانی در خط مقدم درمان بیماران همواره نقش مهم و تاثیر گذاری در تامین سلامت افراد مختلف جامعه دارند.

به گفته آقای مهرزاد، برخلاف ایران، در آلمان هر فردی به میزان تلاش و کار، حقوق و احترام دریافت می‌کند. مرکز پرستاری سلامت اول صرفا یک شغل و یک موسسه نیست و در واقع راهی است برای خدمت رسانی و از خودگذشتگی برای مردم سراسر تهران با هر نژاد و ملیتی گرد آمده است. در این مقاله در مورد شغل پرستاری صحبت کردیم و با بیان ایثار و لطف این قشر نسبت به مردم، لیست پرستاران معروف ایرانی را به شما معرفی کردیم. پس از طی دوران تحصیلات مقدماتی در زادگاهش، عطش علم و خدمت به انسان، او را راهی دیار غرب کرد. در دانشگاه کالیفرنیا جنوبی، دانش پرستاری را در جان و جانش آموخت و با مدرک کارشناسی ارشد به ایران بازگشت.

امروزه، پرستاری به عنوان یک حرفه تخصصی و ارزشمند در نظام سلامت ایران شناخته می‌شود و پرستاران ایرانی با دانش و مهارت خود، در کنار پزشکان و دیگر متخصصان حوزه سلامت، در جهت حفظ و ارتقای سلامت جامعه تلاش می‌کنند. در حالی که پرستاران در ایران مسئولیت زیادی در سیستم درمان دارند، حقوق پرستار در ایران طور قابل توجهی کمتر از پرستارها در کشورهای توسعه‌ یافته است. این موضوع باعث شده بسیاری از پرستاران ایرانی به فکر مهاجرت به کشورهای دیگر بیفتند. در جدول زیر میانگین حقوق درآمد رشته پرستاری ۱۴۰۳ در ایران و کشورهایی که پرستارها معمولا به آن‌ها مهاجرت می‌کنند آمده است. علاوه بر کمبود نیروی انسانی، پرستاران با مشکلات قانونی و اجرایی جدی نیز مواجه هستند. یکی از مهم‌ترین قوانینی که تاکنون به درستی اجرایی نشده، قانون «ارتقاء بهره‌وری» است که در سال ۱۳۶۸ تصویب شده است.

قرن‌ها بعد، در اواسط قرن نوزدهم، بانویی فداکار به نام فلورانس نایتینگل، پایه‌های پرستاری نوین را بنا می‌نهد. او با تلاش‌های بی‌وقفه خود، پرستاری را از یک حرفه ابتدایی به یک علم و دانش تخصصی ارتقا می‌دهد و اهمیت مراقبت‌های انسانی و دلسوزانه از بیماران را بیش از پیش آشکار می‌کند. به پاس زحمات فلورانس نایتینگل، روز ولادت او به عنوان روز جهانی پرستار شناخته می‌شود. سایت ایران استخدام در تاریخ ۱۳۹۱/۱/۱۰ راه اندازی شد و با تلاش گروهی و روزانه مدیران و نویسندگان خود در جهت تبدیل شدن به مرجع بروز آگهی های استخدامی گام برداشت. سعی همیشگی همکاران ما ارائه مطلوب و با کیفیت آگهی های استخدامی خدمت بازدیدکنندگان محترم این سایت بوده است.

این کمبود نیرو باعث شده تا پرستاران مجبور شوند ساعات طولانی‌تری را به کار مشغول شوند و حتی به پدیده «اضافه‌کاری اجباری» دچار شوند. این موضوع علاوه بر فشار جسمی و روحی بر پرستاران، کیفیت خدمات درمانی به بیماران را نیز کاهش می‌دهد. در این شرایط، عدم جذب پرستاران جدید و یا حتی خروج پرستاران از شغل خود، مسئله‌ای است که به طور جدی نظام بهداشت و درمان کشور را تهدید می‌کند. به گزارش گروه سلامت خبرگزاری علم و فناوری آنا، در جدیدترین رتبه‌بندی دانشمندان 2 درصد برتر جهان که توسط دانشگاه استنفورد منتشر شده است، نام 24 استاد پرستاری ایرانی به چشم می ‌خورد. این دستاورد بزرگ، افتخارآفرینی برای جامعه علمی و پژوهشی کشور، به‌ویژه حوزه پرستاری محسوب می‌‌شود.

این قانون به پرستاران این امکان را می‌دهد که برای خدمات خود تعرفه‌های مشخص و عادلانه دریافت کنند. با این حال، به گفته مسئولان سازمان نظام پرستاری، تعرفه‌های فعلی مناسب نبوده و به وضعیت اقتصادی کشور و تورم توجه کافی نمی‌شود. گذشته از تسهیل شرایط کشورهای میزبان برای کادر درمان، شرایط اقتصادی، اجتماعی و سیاسی ایران، آنها را مانند دیگر گروه‌ها، به مهاجرت چنان سوق داده که برخی از آن به عنوان «بحران» نام می‌برند. آذرماه امسال سازمان نظام پزشکی ایران اعلام کرد که در ۸ ماه نخست سال، ۴ هزار و ۵۰۰ نفر از  کادر درمان برای مهاجرت اقدام کرده‌اند. طبق آمار این سازمان، سال گذشته ۷ هزار پزشک، پرستار و عضو کادر درمان کشور برای مهاجرت اقدام کرده‌اند.

غروی در سن یازده سالگی در سال 1342 شمسی عضو سازمان جوانان شیر و خورشید شد و در 18 سالگی در دوره‌های سراسری ناجی سازمان شیر و خورشید شرکت کرد. به پاس خدمات ارزشمند این پرستار در سال 2001، جایزه الگوی جهانی پرستار داوطلب را از سازمان صلیب سرخ جهانی دریافت کرد. ایران بقراط، حکیم نامدار یونانی و پدر علم طب جهان، در خطابه‌ای به دانشجویان خود بر اهمیت مراقبت از بیمار توسط فردی دلسوز و ماهر تأکید می‌کند. او از میان شاگردانش، کسانی را که ذوق لطیف و دلسوزی بیشتری دارند، برای پرستاری از بیماران انتخاب می‌کند و این امر را کلیدی برای نظارت بر روند درمان و بهبودی بیمار در غیاب پزشک می‌داند. این رهنمود حکیمانه، نشان‌دهنده جایگاه والای پرستاری در اندیشه بقراط و توجه او به نقش حیاتی پرستار در ارتقای سلامت بیماران است.

این دستاورد، نشان از پیشرفت علمی کشور در حوزه سلامت و پزشکی دارد و می‌تواند به ارتقای سطح بهداشت و درمان در کشور کمک کند. علاوه بر این، با توجه به خروج پرستاران از شغل خود و کاهش تمایل دانش‌آموختگان به ورود به این حرفه، ضروری است که دولت و وزارت بهداشت برنامه‌های ویژه‌ای برای جذب و نگهداری نیروی انسانی در حوزه پرستاری تدوین کنند. یکی از راه‌حل‌ها می‌تواند افزایش جذابیت شغلی این حرفه از طریق اصلاحات در حقوق و مزایا و بهبود شرایط کاری باشد. موفقیت این اساتید می‌تواند الهام‌‌بخش نسل جوان پژوهشگران و دانشجویان پرستاری باشد تا با تلاش و پشتکار به دستاوردهای بزرگتری دست یابند. مشکل استخدام پرستاران در ایران، به مشکلاتی، چون کمبود بودجه، نبود اراده کافی برای اجرای قوانین مرتبط، و مدیریت ناکارآمد در نظام بهداشت و درمان کشور بازمی‌گردد. اگر دولت نتواند این موانع را برطرف و روند استخدام‌ها را تسریع کند، بحران پرستاری در ایران نه تنها ادامه خواهد داشت، بلکه تشدید خواهد شد.

پرستاران شاغل در انگلستان معمولاً حقوقی بین ۳۰ تا ۴۵ هزار پوند در سال دارند که معادل ۲,۵۰۰ تا ۳,۷۵۰ پوند در ماه است. سیستم سلامت ملی انگلستان (NHS) برای پرستاران امنیت شغلی، مزایای درمانی و فرصت‌های ارتقا شغلی فراهم کرده است که این شغل را برای بسیاری از افراد جذاب کرده است. در بیمارستان‌های خصوصی، حقوق پرستار و حقوق سوپروایزر پرستاری معمولاً کمی بالاتر از بیمارستان‌های دولتی است و بسته به سیاست‌های هر بیمارستان و توانایی مالی آن، این افراد می‌توانند درآمدی بیشتری در ماه داشته باشند. با این حال، مزایا و امنیت شغلی بیمارستان‌های خصوصی معمولاً کمتر از بیمارستان‌های دولتی است. در دههٔ ۳۰ شمسی اساسنامه‌های آموزشگاه‌های پرستاری توسط وزارت بهداری در ایران تدوین شد. در سال‌های ۱۳۲۰ تا ۱۳۳۸ به ترتیب آموزشگاه‌های پرستاری شرکت نفت آبادان ۱۳۲۰، هلال احمر همدان ۱۳۲۷، تهران ۱۳۲۸، نمازی شیراز ۱۳۳۳ و جرجانی مشهد ۱۳۳۸ تأسیس شدند.

در دانمارک که مقصد دیگر پرستاران است، آن‌ها کیفیت بالای محیط کاری و زندگی را تجربه می‌کنند. مرکز خدمات پرستاری سلامت اول، با مجوز رسمی از وزارت بهداشت، خدمات خود را به صورت شبانه روزی در تمامی ایام سال، حتی تعطیلات ارائه می‌دهد. اعزام پرستار در منزل، پرستار سالمند، پرستار کودک، پرستار بیمار و انجام کلیه خدمات کلینیکی و پاراکلینیکی در منزل از جمله خدمات این موسسه می‌باشد. در روستای خراشاد، در دل کویر خراسان، در سال ۱۳۲۱، مردی دیده به جهان گشود که مسیر پرستاری در ایران را برای همیشه دگرگون کرد. مرتضی حسن‌پور فرد خراشاد، نامی که در تاریخ پرستاری ایران می‌درخشد، اولین پرستار مرد ایرانی با تحصیلات عالیه بود که با عبور از مرزهای سنتی، نقشی نو در این عرصه ایفا کرد. جامعه پزشکان و پرستاران دنیا، پرستاری در ایران را با نام دکتر هادی غروی می‌شناسد.

به‌طوری‌که در سال ۱۳۵۴ با تصویب دورة لیسانس پرستاری در وزارت علوم کلیه مراکز آموزش عالی پرستاری موظف به ارائه دورهٔ چهار ساله با برنامه متمرکز گردیدند. سطح کیفی بالا و مهارت قابل توجه پرستاران ایرانی همواره مورد تایید کشورهای مختلف جهان بوده و جایگاه پرستاران ایرانی از جهت علمی در سطح خوب دنیا قرار دارد. میانگین درآمد سالانه یک پرستار عمومی بین ۷۵ تا ۱۰۰ هزار دلار است که به طور میانگین ماهانه ۶,۲۵۰ تا ۸,۳۳۳ دلار می‌شود. پرستاران متخصص مانند پرستاران بیهوشی یا اورژانس می‌توانند تا ۱۵۰ هزار دلار در سال درآمد داشته باشند. اردیبهشت امسال، محمد شریفی مقدم، دبیرکل خانه پرستار ایران، اعلام کرد که ظرف یک ماه، سه پرستار بر اثر «سندروم کاروشی» (مرگ بر اثر کار زیاد)، جان خود را از دست داده‌اند. این‌ها تنها نمونه‌های مرگ بر اثر کار زیاد نبوده‌اند، آخرین مورد پریا فتاحی، پرستار بیمارستان اهواز بود که هفته گذشته، حین کار جان داد.

کمبود پرستار در کشور و بیمارستان‌ها سبب اضافه کار اجباری برای پرستاران شده است. براساس گزارش وزارت بهداشت، حضور پرشمار اساتید ایرانی در فهرست دانشمندان 2 درصد برتر جهان، نشان از پتانسیل بالای علمی کشور در حوزه پرستاری دارد. این دستاورد، نتیجه تلاش‌های مستمر و شبانه‌‌روزی این اساتید و حمایت‌های صورت گرفته از پژوهش و نوآوری در حوزه سلامت است. گفتنی است، حضور پرشمار اساتید ایرانی در فهرست دانشمندان ۲ درصد برتر جهان، نشان از پتانسیل بالای علمی کشور در حوزه پرستاری دارد. این دستاورد، نتیجه تلاش‌های مستمر و شبانه روزی این اساتید و حمایت‌های صورت گرفته از پژوهش و نوآوری در حوزه سلامت است. امید است که این موفقیت، انگیزه‌ای برای سایر پژوهشگران ایرانی باشد تا در عرصه‌های مختلف علمی به افتخارات بیشتری دست یابند.

دولت سیزدهم با ورود به مسائل پرستاری، وعده‌های مختلفی در زمینه رفع مشکلات این قشر از کارکنان نظام سلامت داده است. وزیر بهداشت، دکتر محمدرضا ظفرقندی، اعلام کرده که دولت سیزدهم توجه ویژه‌ای به پرداخت مطالبات معوقه پرستاران داشته و در دو مرحله، پرداخت‌های معوقه‌ای به مبلغ حدود ۹.۵ هزار میلیارد تومان انجام داده است. به گفته وی، پرداخت مطالبات پرستاران از مهرماه ۱۴۰۲ به روز شده و این روند همچنان در حال پیگیری است. با توجه به شرایط سختی که شغل پرستاری دارد، بسیاری از کشورها، برای جذب نیرو از مشوق‌های انگیزشی و حقوق بالا استفاده می‌کنند. این وضعیت پرستاران را به مهاجرت سوق می‌دهد، به خصوص آن که کشورهای عربی و تعدادی از کشورهای اروپایی، مدارک تحصیلی ایران را می‌پذیرد.

در این مقاله به بررسی درآمد رشته پرستاری در ایران و مقایسه آن با سایر کشورها می‌پردازیم. حضور پررنگ اساتید ایرانی در این فهرست معتبر، نشان از سطح بالای تحقیقات و پژوهش‌های انجام شده در حوزه پرستاری ایران دارد و به ارتقای جایگاه بین‌المللی این رشته کمک شایانی می‌کند. به منظور پیگیری مشکلات پرستاران صنعت نفت، رئیس کل سازمان نظام پرستاری امروز با مدیر امور درمان سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت کشور دیدار کرد. بماند که اساسا اعتراضات پرستاران شیرازی به دنبال خودکشی دو پرستار اتفاق افتاد. فشار کاری شدید، ساعات طولانی و مشکلات مالی است که موجب فرسایش روانی و جسمی آن‌ها می‌شود. این وضعیت، همراه با فقدان حمایت‌های روانی و معیشتی مناسب، احساس نادیده‌گرفتن و ناامیدی را در میان پرستاران تشدید کرده و می‌تواند به بروز مشکلات شدید روانی و افکار خودکشی منجر شود.

همان‌طور که گفته شد بهتر است به عنوان اولین بخش از بهترین پرستاران ایران، پرستاران دوران کرونا را نام برد. در سال‌های اخیر، پرستاران و افرادی که با عنوان کمک بهیار شناخته می‌شوند، به عنوان قهرمانان نام‌ آشنا دوران کرونا شناخته می‌شوند. آن‌ها از نخستین روزهای شیوع ویروس COVID-19 به خط مقدم رفته و با شجاعت و تعهد، به مراقبت از بیماران مبتلا به این بیماری پرداختند. این پرستاران با ریسک بالای ابتلا به ویروس، توانستند برای زندگی و سلامتی بیماران خود مبارزه کنند. در کشورهایی که با کمبود پرستار مواجه هستند، مانند آلمان، کانادا و استرالیا یا حتی ترکیه، معمولاً حقوق بالاتری به پرستاران پرداخت می‌شود.

شهریور امسال احمد نجاتیان، رئیس کل سازمان نظام پرستاری از دوبرابر شدن آمار مهاجرت پرستاران ظرف سال‌های ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ خبر داد و از آلمان و دانمارک به عنوان کشورهایی نام برد که با رغبت زیاد پرستاران ایرانی را می‌پذیرند. حضور پرشمار اساتید ایرانی در فهرست دانشمندان 2 درصد برتر جهان، نشان از پتانسیل بالای علمی کشور در حوزه پرستاری دارد. آنها ستون اصلی مراقبت از بیماران در بیمارستان ها، مراکز درمانی و منزل هستند و به ارائه خدمات باکیفیت و امن به بیماران کمک می کنند. پرستاران با رصد وضعیت بیمار، آموزش بیماران و خانواده آنها و همکاری با سایر اعضای تیم درمانی، نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی بیماران ایفا می کنند. علاوه بر این، پرستاران در زمینه های مختلفی مانند تحقیقات پرستاری، آموزش پرستاران و ارائه خدمات به جامعه نیز فعالیت می کنند.

در واقع، این کمبود شدید پرستار نه تنها بر کیفیت خدمات درمانی تأثیر گذاشته، بلکه بر زندگی و سلامت خود پرستاران نیز فشار زیادی وارد کرده است. از طرفی، با توجه به افزایش جمعیت و افزایش نیاز به خدمات بهداشتی و درمانی در کشور، این شکاف حتی بیشتر نیز خواهد شد، مگر اینکه اقدامات فوری و جدی در خصوص استخدام و نگهداشت پرستاران صورت گیرد. اعتصاب‌ها و تجمعات اخیر، با شعار‌هایی نظیر عدالت برای پرستاران و توقف استثمار نیروی پرستاری همراه بوده است؛ شعار‌هایی که نشان از آگاهی بیشتر این قشر نسبت به حقوق خود دارد. پرستاران ایران به‌روشنی دریافته‌اند که تنها با اتحاد و اعتراض‌های گسترده می‌توانند به اهداف خود دست یابند. حمایت برخی گروه‌های مردمی و حتی بخش‌هایی از جامعه پزشکی از این اعتراضات، نشان می‌دهد که مشکل پرستاران به یک مسئله اجتماعی گسترده‌تر تبدیل شده است؛ مسئله‌ای که دیگر نمی‌توان با وعده‌های موقت و اقدامات سطحی از آن عبور کرد.

اما منابعی آگاه در گفت‌وگو با یورونیوز، این موضوع را تایید کرده و گفتند این پرستار بر اثر فشار کاری سکته قلبی کرده است. میانگین حقوق پرستاران در این کشور سالانه بین ۷۰ تا ۹۰ هزار دلار استرالیا است که معادل ۴۵ تا ۶۰ هزار دلار آمریکا می‌شود. پرستاران شاغل در مناطق دورافتاده یا کسانی که در شیفت‌ شب کار می‌کنند، معمولاً حقوق بیشتری دریافت می‌کنند. این دستاورد، نتیجه تلاش‌های مستمر و شبانه‌ روزی این اساتید و حمایت ‌های صورت گرفته از پژوهش و نوآوری در حوزه سلامت است. طبق گزارش ۲۰۲۴، آلمان و دانمارک در رتبه‌بندی حقوقی پرستارها، در جایگاه هفتم و سوم قرار دارند. پرستاران در آلمان از تسهیلاتی مانند دریافت هزینه تعطیلات سالانه و برنامه کاری منعطف و شناور برخوردارند.

با مشغله‌های زیاد زندگی امروزه، معمولا اکثر افراد گاها حوصله خودشان را هم ندارند، چه برسد به مراقبت از دیگران. توجه و مراقبت از بیماران نیاز به فداکاری و از خود گذشتگی زیادی دارد پرستار بیمار اگر چه یک شغل به نظر می‌رسد، اما در حقیقت عشق و علاقه به مراقبت و محبت به افرادی است که در شرایط ویژه‌ای به سر می‌برند. هر پرستار در ایران در شیفت‌های مختلف، مسئول مراقبت و انجام اقدامات درمانی بیماران زیادی است. با این حال در بین پرستاران، افرادی هستند که فداکاری و ایثار آن‌ها زبانزد شده و سرتاسر جهان، پرستاری در کشورمان را با نام و یاد آن‌ها می‌شناسند. در این مقاله از سایت سلامت اول می‌خواهیم معروف‌ترین پرستاران ایران را شناخته و با خدمات ارزنده آن‌ها آشنا شویم. موفقیت این اساتید می تواند الهام بخش نسل جوان پژوهشگران و دانشجویان پرستاری باشد تا با تلاش و پشتکار به دستاوردهای بزرگتری دست یابند.

این آموزشگاه طبق ماده 219 اساسنامه جمعیت شیر و خورشید سرخ وقت، تأسیس شد و اولین گروه دانشجویان آن در محل هنرستان عالی دختران به تحصیل مشغول شدند. نخستین فارغ‌التحصیلان این دانشگاه در سال 1329 روانه مراکز درمانی کشور شدند و در سال 1331، انجمن پرستاری ایران نیز تاسیس شد. پرستاری در ایران یکی از شغل‌های بسیار پرمشغله و سخت است که هر کسی آن را انتخاب نمی‌کند. مراقبت از بیمارهای مختلف با روحیه‌ها و میزان تحمل مختلف از جمله سختی‌های این شغل به شمار می‌آید. علاوه بر این شیفت‌های شب و بیدار ماندن و انجام کارهای درمانی بیماران از مواردی است که به عشق زیادی در این رشته نیاز دارد. در سال ۱۳۵۹ با تشکیل شاخه پرستاری ستاد انقلاب فرهنگی برنامه‌ریزی متمرکز پرستاری توسط این شاخه با استفاده از نظرات صاحب نظران پرستاری صورت گرفت.

این فهرست، بر اساس داده‌های پایگاه اسکوپوس و با در نظر گرفتن ۲۲ حوزه علمی و ۱۷۴ زیرشاخه، محققین را براساس یک فرمول ترکیبی که شامل تعداد مقالات، ارجاعات و سایر معیار‌های علمی است، رتبه بندی می‌کند. حقوق سالانه یک پرستار عمومی در امارات بین ۴۵ تا ۷۰ هزار درهم امارات است که معادل ۱۲ تا ۱۹ هزار دلار آمریکا می‌شود. این فهرست، بر اساس داده‌‌های پایگاه اسکوپوس و با در نظر گرفتن 22 حوزه علمی و 174 زیرشاخه، محققین را براساس یک فرمول ترکیبی که شامل تعداد مقالات، ارجاعات و سایر معیارهای علمی است، رتبه‌‌بندی می‌کند. به گزارش ساعت سلامت، این فهرست، بر اساس داده‌ های پایگاه اسکوپوس و با در نظر گرفتن 22 حوزه علمی و 174 زیرشاخه، محققین را براساس یک فرمول ترکیبی که شامل تعداد مقالات، ارجاعات و سایر معیارهای علمی است، رتبه‌ بندی می ‌کند. پرستاران باید صدای بیمارانشان باشند، نیازهای آنها را پیش بینی کنند و در مواقعی که قادر به انجام این کار برای خودشان نیستند از آنها حمایت کنند.